Piano leren spelen hoeft niet met alléén met bladmuziek. Veel muzikanten spelen op gehoor puur op gevoel en klank. Steeds meer beginners kiezen deze vrije manier van muziek maken. In deze blog lees je hoe jij ook zonder noten kunt starten en waarom spelen op gehoor voor iedereen bereikbaar is.
Denk eens aan al die muzikanten die je op een podium ziet spelen, geen velletje bladmuziek te bekennen. Ze spelen op gehoor, op gevoel en bovenal: met plezier. Dus waarom zou je dan per se noten lezen? Als je ook gewoon muziek kunt maken vanuit jezelf.
Na het lezen van deze blog kun je zelf bepalen wat bij het beste jou past. Want zeg nou zelf: wat is er frustrerender dan veel oefenen om er vervolgens achter te komen dat een methode simpelweg niet bij je past?
Stel je voor: je gaat zitten achter piano, zonder bladmuziek voor je en je begint met spelen.
Stel je voor: je gaat zitten achter piano, zonder bladmuziek voor je en je begint met spelen. Je volgt je oren, je gevoel en voor je het weet… maak je muziek. Dát is spelen op gehoor.
Het grootste voordeel van spelen op gehoor is dat je direct aan de slag kunt met het maken van muziek. In plaats van je eerst te focussen op aantekeningen, akkoordschema’s of bladmuziek, kun je je focussen op het luisteren naar de klanken en direct beginnen met het spelen op de piano. Misschien heb je iets eerder voorbereid of misschien wil je gewoon iets spelen wat op dat moment in je opkomt.
De makkelijkste manier om ermee te beginnen? Gewoon experimenteren. Sla een toets aan op de piano. Trek aan een snaar van een gitaar. Luister. Wat klinkt goed? Welke klanken passen mooi bij elkaar? Je gehoor is net als een spier: hoe vaker je het traint, hoe sterker het wordt.
En weet je wat het leuke is? Iedereen kan dit leren.
En weet je wat het leuke is? Iedereen kan dit leren. Je hoort het vanzelf wanneer tonen mooi samenklinken of wanneer ze juist spanning geven en jij kunt dat ook leren. Ja, echt – ook jij.
Het is een vaardigheid die je ontwikkelt door te doen, Geen speciaal aangeboren talent dat je wel of niet hebt. Je hebt niet perse een “perfect gehoor” nodig, maar wél veel oefening, geduld en doorzettingsvermogen. Het leerproces lijkt op leren fietsen: je probeert, je valt en staat weer op. Dus: speel, experimenteer en maak vooral veel muziek, oftewel, ga lekker veel ‘fietsen’!
Het moment dat muziek ineens klikt
Dan gaan we een stapje verder. Jij speelt misschien al op gehoor, gewoon, omdat het goed voelt. Je vingers vinden de weg op de piano, je oren herkennen wat mooi klinkt, maar heb je geen idee hoe die akkoorden of tonen eigenlijk heten of hoe ze werken. Dus geef je ze misschien je eigen namen. Misschien zoiets als “midden akkoord C”, “handpositie A” of een noem je een akkoord “Mark de Krokodil” helemaal prima als dat voor jou werkt.
Maar stel dat je nu gaat kijken wat er gebeurt onder je vingers. Hoe zit een akkoord in elkaar? Wat ís een toonladder eigenlijk?
Met deze simpele basisprincipes, kun je al enorme sprongen maken tijdens het spelen. Dan speel je niet langer willekeurige tonen die héél toevallig goed klinken, maar begin je te snappen waarom ze nou eigenlijk zo goed klinken. En dat geeft je niet alleen grip op wat je doet, maar het maakt het spelen op de piano ook véél gemakkelijker en leuker!
Of zoals Johan Cruijff het zei: je ziet het pas als je het doorhebt.
Want zodra je begint te zien hoe al die “losse” tonen samenwerken, hoe ze akkoorden vormen en hoe dit alles plaatsvindt binnen een toonladder en wordt georganiseerd door een ritme, gebeurt er iets bijzonders. Je ontdekt dat muziek eigenlijk helemaal niet zo ingewikkeld is. Als je het eenmaal doorhebt, wordt muziek iets waarmee je aan de slag kunt op jouw manier.
Of zoals Johan Cruijff het zei: je ziet het pas als je het doorhebt. Dan wordt sport – of bijvoorbeeld muziek – gemakkelijk, logisch en iets waarmee je kunt spelen, experimenteren en steeds vrijer kunt worden. Als je weet hoe moet spelen, dan krijg je de vrijheid om te spelen wat én hoe je wilt.
Appiano nieuwsbrief
Meer dan 100+ pianisten ontvangen gratis tips, tools en downloads.
Het lijkt eigenlijk ook weer op het leren fietsen. In het begin ben je vooral bezig met balanceren en wiebel je wat, probeer je van alles en gebruik je misschien nog zijwieltjes. Af en toe val je om hoort erbij. Maar dan komt het moment dat je ineens snapt: “Aha! Zo werkt het!” Zodra je doorhebt hoe je je evenwicht houdt en hoe de remmen eigenlijk werken, krijg je controle. En dán wordt het pas echt leuk. Want dan bepaal jij waar je naartoe gaat.
In plaats van muziek te zien als een reeks losse, individuele tonen of willekeurige combinaties van toetsen , zoals C–E–G, G–B–D, F–A–C of A–C–E begin je ineens eenvoudige akkoorden te herkennen: het C-akkoord, G-akkoord, F-akkoord, Am-akkoord. En dat is geen toeval!
Honderden popliedjes zijn opgebouwd rond precies deze volgorde van akkoorden (akkoordenschema’s). Deze volgorde klinkt niet alleen goed, maar is ook makkelijk te spelen. Als je dit ene schema leert, kun je in één klap honderden nummers meespelen.
Denk aan liedjes als:
- “Let It Be” – The Beatles
- “No Woman No Cry” – Bob Marley
- “With or Without You” – U2
- “Someone Like You” – Adele
Spelen zonder bladmuziek? Véél eenvoudiger dan je denkt
Daarom zie je dat veel muzikanten moeiteloos spelen zonder bladmuziek. Niet omdat ze elke afzonderlijke toets of iedere individuele toon in hun hoofd stampen, maar omdat ze de muziek begrijpen. Ze zien hoe al die tonen eigenlijk samen akkoorden vormen en hoe patronen zich herhalen.
En juist omdat die akkoorden en patronen steeds terugkomen in elk nieuw nummer dat ze leren, wordt het leren en onthouden van nieuwe muziek steeds makkelijker. Handig, toch?
Zodra je begrijpt hoe muziek is opgebouwd wordt alles leuker, logischer en vooral véél makkelijker.
Ze hebben muziek niet alleen geleerd van bladmuziek of akkoordenschema’s, maar vooral door te spelen, te luisteren en te begrijpen. Daardoor horen ze vaak al wat eraan komt, nog voordat ze het spelen.
En het mooiste? Ook jij kunt dit leren. Je hoeft echt niet álles te weten. Met een klein beetje kennis, een paar basisakkoorden of één eenvoudige toonladder verandert er al enorm veel. Zodra je begrijpt hoe muziek is opgebouwd wordt alles leuker, logischer en vooral véél makkelijker.
Je leert en speelt ineens nieuwe muziek veel sneller. Waarom? Omdat je simpelweg stopt met het onthouden van allerlei honderden losse, willekeurige of individuele tonen. Veel te veel gedoe. In plaats daarvan zie je de structuur: een paar eenvoudige akkoorden binnen één toonladder met herkenbare patronen. Dat maakt alles overzichtelijk. Logisch. En vooral: leuk.
Iedereen kan muziek leren spreken
Denk eens aan een goed boek dat je ooit las. Een spannend verhaal dat je bijbleef.. Als kind begon je met het lezen van losse aparte letters : l-e-z-e-n. Maar al snel zag je woorden. Zinnen. Betekenis. Je kunt verhalen lezen, hele bibliotheken verslinden. En eerlijk is eerlijk: van een goed boek onthoud je nooit alleen de losse letters, toch? Je onthoudt het verhaal.
Waarom zou dat bij muziek anders zijn?
Met muziek werkt het net zo. Je kunt muziek leren begrijpen als een taal – en dat ís het ook: een taal die je leert spreken via je instrument. Losse tonen worden akkoorden, akkoorden vormen liedjes en die onthoud je. En op een gegeven moment heb je geen bladmuziek of akkoordenschema’s meer nodig. Dán begint het pas echt leuk te worden.
Je speelt vrijuit, vanuit jezelf. Je improviseert, je creëert. Omdat je weet hoe muziek in elkaar zit. Zoals Quincy Jones ooit zei: ‘You can’t improvise on nothing. You have to know the rules before you break them.’”
Je krijgt grip op muziek. En dat voelt zó goed. Want je speelt niet langer zomaar wat, je speelt met richting, met gevoel, met inzicht. En dat geeft niet alleen meer controle, maar vooral: veel meer plezier.
Dank je wel voor het lezen van deze blog! We hebben besproken hoe leuk het spelen op gehoor is, zeker als je snapt hoe muziek werkt, het improviseren van muziek of spelen over akkoorden is ook goed voor algehele muzikaliteit.
We kijken uit naar jouw ervaringen en gedachten over dit onderwerp. Heb je zelf ervaring met het spelen op gehoor Of heb je vragen of opmerkingen die je wilt delen? Aarzel niet om ze hieronder te plaatsen.
Wil je meer weten over dit onderwerp? lees dan onze blog over het lezen van noten en het spelen op gehoor.
Blijf muzikaal en tot in de volgende blog!
